| |
| |
Gedichten van MARÍA SANZ
vertaald door Fa Claes
María Sanz werd in 1956 in Sevilla (Spanje) geboren. Van jongs af schreef ze gedichten. Al vroeg had ze naam in de literatuur. In de loop van vijfentwintig
jaar publiceerde ze een twintigtal verzenbundels waarvoor haar in binnen- en buitenland onderscheidingen werden toegekend. Dit jaar verschijnt een
uitvoerige bloemlezing uit haar werk onder de titel Minimo sol de invierno. Zopas nog werd haar voor haar voorlopig laatste bundel Voz mediante de II
Premio Internacional de Poesía 'San Juan de la Cruz - Ciudad de Úbeda' toegekend.
Van haar werk bestaan vertalingen in het Pools, Engels, Italiaans, Roemeens, Portugees, Frans, Chinees, en uitgaven in brailleschrift. Ook haar essays en
bloemlezingen (Antología de la Poesía Femenina de España en el Siglo XX, Universidad de Pekín, 2001 en Los cuarenta principales. Antología general de la
poesía andaluza contemporánea (1975-2002), Edit. Renacimiento, 2002) zijn zeer bekend.
|
|
|
|
DURO ES SENTIRSE HUMANA A CADA INSTANTE
Duro es sentirse humana a cada instante,
cuando se cruzan límites amargos
y hay que volver al punto de partida,
verso tras verso, con las alas rotas.
Y al ir hacia un paréntesis, te acuerdas
de que tienes un cáliz esperándote,
porque vivir es cosa de unos pocos
y tú sólo conoces lo imposible.
De: Variaciones en vísperas de olvido, 1984.
DEL PROPIO SER
Es la segunda vez.
Como temblor de muerte,
azul de despedida,
sendero para un viento que destierra.
Ausencia y abandono
del propio ser. Locura sosegada
moviendo sus océanos.
Como ráfaga eterna,
como alas de mármol,
final para volver, ya sin principio.
Es la segunda vez que nace el cuerpo.
De: Trasluz, 1989.
HOMBRES AL NATURAL
Son seres grises,
inequívocamente masculinos,
que lo mismo me envían
algún ramo de rosas
con cuatro plenilunios de retraso,
que intentan sorprenderme
al llegar en su lata
(léase coche) último modelo
donde se sienten mágicos.
Seres brillantes,
portadores de un agua de colonia
que anuncia su presencia
con cuatro primaveras de adelanto;
hombres al natural, de calle y riesgo,
que buscan evadirse
llevándome a cenar. Puedo ingerirlos
antes de que caduquen,
pero se me indigestan
media hora después, y no merece
la pena estropear esa velada.
Madre Naturaleza,
los pones a mi alcance, y agradezco
tus sabias intenciones.
Pero yo siempre he sido
inequívocamente femenina,
y declaro ante ti que cada vez
es mayor la distancia que nos une.
De: Los aparecidos, 1991.
ARGONAUTA
Intrépido muchacho
aquél... Buscó mi templo
entre cientos de islas
para verme de cerca,
por saber si era cierto que yo estaba
desnuda entre unas míticas columnas
cuyo blancor se alzaba sobre el índigo
sereno de las olas.
Bello muchacho aquél... Rozó mis piernas
que ardían con el sol, tentó mi talle
ceñido por la brisa, y en mis manos
sus dorados cabellos se prendieron.
Dulce muchacho aquél... Llegó a dormirse
junto a mi pedestal, mas con el alba
-siempre hay un alba-, regresó a su nave.
Nunca se han explicado los arqueólogos
estas huellas extrañas
en mi cuerpo de mármol.
De: Aves de paso, 1991
CALLE DE LA GUADAÑA
Una verdad me sigue por la calle.
Casi roza su sombra con la mía.
Oigo cómo se enreda
entre las buganvillas, cómo gime
implorando el abrazo de las tapias
hasta caer inerte sobre el suelo.
Dios mío, si es posible,
pase de mí su rostro,
este encuentro con ella a vida o muerte,
la tristeza tan larga que me augura.
La calle se hace ahora más estrecha,
más húmeda y extraña. Continúan
goteando su livor las buganvillas.
Vuelvo la vista atrás. Allí está ella,
erigida en el tiempo, modelada
por caricias. La miro.
Es sólo mi reverso.
De: Vivir por dentro, 1992.
TEORÍA DE LA VERDAD
La verdad es que nada
de lo que yo quería
ha buscado mi techo
más de lo necesario,
ni remedió mi suerte
mejor que la tristeza.
Lo cierto es que no tuve
la verdad por delante
si no era en el fracaso
repentino, tras muchas
ilusiones gastadas.
Ahora no es distinto
lo falso de lo cierto,
ni me es imprescindible
averiguarlo. Busco
todo cuanto quería
que me hubiese buscado.
De: Tanto vales, 1996
NO SABES SI HAS VENCIDO O HAS GANADO.
Entre ambas cosas hay una apariencia
de claridad rotunda, pero el filo
de la navaja siempre ha sido tuyo,
aun en tiempos de paz. Cómo entenderse
con el propio destino, cómo abrirle
puertas a la razón cuando fracasa,
si tu victoria es tan desconocida
como tan infeliz, de puro ausente.
De: Mínimo sol de invierno, 2006
AUNQUE ADMIRES DE NUEVO LOS PAISAJES
que una vez fueron cauce de tu asombro,
sólo te reconoces
en ellos porque el árbol
aquél, con cuya sombra te fundiste,
continúa a la orilla de un camino
por el que tú has pasado y él no pasa.
Hasta el arroyo sigue
conservando la estela de tus ojos,
a pesar de que ahora
sólo ven un recuerdo sobre el agua,
imposible de ahondarlo como entonces.
Aunque todo parezca haber huido
de la naturaleza que entendías,
alguna huella late
tras cada hoja mustia e incolora.
Sólo te reconoces
en la contemplación de un árbol solo,
aquél que permanece
sobre tus propios pasos, sin mirarte.
De: Mínimo sol de invierno, 2006
AHÓRRATE EL DOLOR, NO TIENES MODO
de convencer al mundo de tu huida
hacia aquellos placeres
donde te desangraste.
Los inviernos se siguen sin descanso,
trazan la soledad de tantas horas
como heridas, imponen
sus manos en tus sienes tumefactas.
Ahora no hay dulzor para más noches.
Ese fin al que nunca renunciabas
por mantener abierto tu desvelo,
ya diluyó sus límites
en un gozo transido,
negándote el amor interminable
después de la amargura.
Los inviernos alivian
el paisaje febril que te rodea,
pero no es suficiente
para alejar del mundo tu partida
hacia el delirio donde agonizaste.
De: Mínimo sol de invierno, 2006
YA SÓLO TE HAS QUEDADO
con la belleza altiva
de Mahler y de Brahms,
la dulce extenuación de Richard Wagner
y algunos libros hondos
en los que aún consigues esconderte.
Ya sólo te has quedado con tu vida,
desposeída ahora en grado sumo,
mientras alrededor
todo amanece y vuela
sobre la geografía de unos tiempos
iguales a sí mismos,
lejos de la abstracción donde reposas.
Después de haber llegado sin fisuras
a tanta libertad, cómo explicarse
que sigas encerrando
tu palabra en el verso.
De: Mínimo sol de invierno, 2006
UN ALIENTO DE AMOR
necesita su invierno,
su larga vecindad con el rocío,
pauta sin la que apenas se respira
más allá del cansancio.
Añoras todavía aquella estampa
de sábados envueltos
en la neblina rosa de sus tardes,
perfilando tu mínima presencia
por aceras hostiles
que a nada conducían,
ni siquiera a los íntimos espejos
donde se aventuraron
los rostros de los hombres,
minúsculas escenas
para una historia mal interpretada.
El eco del amor
acrecienta tu invierno,
dobla esquinas sin pasos conocidos,
y sigues preguntándote la causa
más allá del silencio.
De: Mínimo sol de invierno, 2006
ELLOS Y TÚ
Hasta rememorar sus despedidas,
ningún hombre fue exacto.
Amables, se ceñían tus laureles
en cuanto daban fe de su llegada,
triunfadores minúsculos
sin pérdida de aliento.
Ahora pasan cerca,
te miran de reojo
desde un álbum de fotos inservibles,
como queriendo hablar en condiciones
de monólogo inútil.
Tú también has ganado.
El paseo, la plaza, la glorieta,
desanduviste todo
de una vez para siempre,
para que nunca puedan reprocharte
sus esperas, aún indefinidas.
Tú también has llegado
a encontrarte sin ellos.
De: Voz mediante
Abriste la ventana. Amanecía
sobre todos los siglos. Un jilguero
se posó en el alféizar, vino en busca
de algún eco feliz para entonarlo.
Manaba el corazón, se ungía el cuerpo
con la brisa temprana. Lentamente
reaparecieron todas las escenas
donde él supo actuar, lo previsible
para una ausencia cruel como la suya.
Y advertiste de pronto
las llamas de sus manos en tu espalda,
la libación perfecta del rocío
que desbordaba en ti. Le rodeaste
con alientos de miel, ya sin aliento,
después de haber labrado tu figura.
Jamás estuvo allí. Amanecía
sobre todo el dolor. Algunos trinos
lograron infiltrarse en la memoria,
y por última vez reconociste
que estabas esperándole
aun antes de saber que le esperabas.
De: Lance sonoro, 2007
CUNA
Cada flama conduce
a clásicos realces
de velas desmayadas
sobre tejas, albinas
en su rostro sedeño.
Un mosaico
de dioses
decora el infinito,
allá donde se ocultan
ingrávidas teselas.
Cada sol acontece
sin rodeos, deriva
en surcos cardinales,
invierte lo sagrado.
Algo así como el cielo.
Como un río candente.
De: Lienzos de cal, 2008
ALAMEDA
Abigarrada esquina
en su noche de élitros,
clamor impenitente
que ha aprendido a nutrirse
de una insana retórica.
La búsqueda no espera.
El encuentro, tampoco.
Pasan siglos
y rondas
a imagen y tardanza
de quienes nunca fueron
más que un trato. La noche
va nombrando figuras
de oficio o beneficio,
otro rumor añejo
hasta la voz del alba.
De: Lienzos de cal, 2008
MEZQUITA
Oferente, lunaria,
suspendida en su vuelo
de cales codiciosas.
Un temblor,
el sigilo,
mi andadura, los astros.
La soledad volvía
a adivinar su nombre
detrás de las ventanas,
desatando lo tenue.
Imperante, zafiro
en un joyel de escarcha.
Oh noche sin retorno,
dispénsame vivirte
sobre tanta belleza.
Pasear por el cielo.
De: Lienzos de cal, 2008
A TIEMPO DE SER OTRA
De tanta juventud apenas quedan días,
unos cuantos colores del paisaje,
varias horas en tren o esa escapada
con alguien que jamás dirá su nombre.
Si fuera más temprano aquí en tu vida,
no volverías nunca a saber dónde huiste,
pero sí cómo vas, tras el mundo, intentando
alcanzar al amor en la última noche.
Con una insensatez adoctrinada,
esa ilusión sin fin busca de nuevo
tus años limpios, otra carne tibia
y hueca en el verano de tus atardeceres.
De tanta madurez apenas oyes
los pasos de algún hombre descreído,
su voz erosionada, que aún pretende darte
migajas de la propia felicidad caduca.
Si estuvieras a tiempo de ser otra,
jamás encontrarías el camino,
pero sí tantas vidas como fuiste perdiendo
por llegar al amor hasta el último día.
|
MOEILIJK IS HET ZICH OP ELK OGENBLIK MENS TE VOELEN
Moeilijk is het zich op ieder ogenblik mens te voelen
als bittere uitersten elkaar kruisen
en je vers na vers terug moet, met
gebroken vleugels, naar je uitgangspunt.
Al ga je naar een onderbreking, jou valt
te binnen dat een kelk je te wachten staat,
want leven is een zaak van weinigen
en jij kent alleen het onmogelijke.
OVER MIJN EIGEN ZIJN
Dit is de tweede keer.
Gelijk siddering voor de dood,
blauw van afscheid,
pad voor wind die verbant.
Afwezigheid en verwaarlozing
van het eigen zijn. Gesuste waanzin
die zijn oceanen in beweging brengt.
Gelijk een eeuwige vlaag,
gelijk marmeren vleugels,
uiteindelijk om terug te keren, zelfs zonder begin.
Dit is de tweede keer dat mijn lichaam wordt geboren.
MANNEN OP NATUURLIJK WIJZE
Het zijn grijze wezens,
ondubbelzinnig mannelijk,
die me even goed met vier
volle manen vertraging
een ruiker rozen toesturen
als dat ze me trachten te verrassen
door langs te komen in hun blikje
(lees auto) laatst nieuw model
waarin ze zich betoverend voelen.
Schitterende wezens,
dragers van een soort reukwater
dat hun aanwezigheid met vier
lentes voorsprong aankondigt;
mannen van straat en risico, in hun gewone doen,
die aan zichzelf zoeken te ontkomen
door me uit eten te nemen. Ik kan ze inslikken
vooraleer ze seniel worden,
maar een half uur later bezorgen ze me
een indigestie, en het loont
de moeite niet om dit avondje te vergallen.
Moeder Natuur,
je brengt ze binnen mijn bereik, en ik dank je
voor je wijze bedoelingen.
Maar ik ben altijd
ondubbelzinnig vrouwelijk geweest,
en ik getuig tegenover jou dat de afstand
die ons verenigt elke keer groter is.
ARGONAUT
Stoutmoedige jonge man
was dat... Hij zocht mijn tempel
onder honderden eilanden
om mij van dichtbij te zien,
om te weten of het zeker was dat ik
naakt stond tussen enkele mythische kolommen
waarvan de blankheid zich boven het serene
indigo van de golven verhief.
Mooie jonge man was dat... Hij gleed langs mijn benen
die brandden in de zon, betastte mijn door de bries
omsloten taille, en zijn goudblonde haar
raakte verward in mijn handen.
Lieve jonge man was dat... Hij kwam om naast mijn
voetstuk te slapen, maar bij dageraad
- altijd is er een dageraad - keerde hij naar zijn schip terug.
Voor deze vreemde sporen in mijn marmeren
lichaam hebben de archeologen
nooit een verklaring gevonden.
CALLE DE LA GUADAÑA *
Mij volgt een waarheid langs de straat.
Haar schaduw raakt bijna de mijne.
Ik hoor hoe ze verward raakt
in de bougainvillea's, hoe ze zucht
om van de muren de omhelzing af te smeken
tot ze wezenloos op de grond neervalt.
Mijn God, als het mogelijk is,
laat haar gezicht aan mij voorbijgaan,
deze ontmoeting op leven en dood met haar,
de zo langdurige droefheid die ze me voorspelt.
De straat wordt smaller nu,
vochtiger en vreemder. De bougainvillea's
zetten het druppen van hun kardinaalrood voort.
Ik kijk achter mij. Daar staat zij,
rechtop in de tijd, door liefkozingen
geboetseerd. Ik kijk haar aan.
Ze is slechts mijn keerzijde.
THEORIE AANGAANDE DE WAARHEID
De waarheid is dat niets
van wat ik graag had
bij mij meer dan een
noodzakelijk onderdak zocht
of mijn lot beter
verhielp dan de droefheid.
Zeker is dat ik de waarheid
niet voor me zag
als het niet in de onvoorziene
tegenslag was, na veel
verlopen verwachtingen.
Nu is het valse van het ware
niet meer te onderscheiden,
en ik vind het niet noodzakelijk
om dat na te speuren. Ik zoek
al waarvan ik graag had
dat het mij had gezocht.
JE WEET NIET OF JE HEBT OVERWONNEN OF GEWONNEN.
Tussen beide bestaat een voorkomen
van absolute helderheid, maar het scherp
van het mes is altijd van jou geweest,
zelfs in tijden van vrede. Hoe met je eigen lot
in het reine komen, hoe deuren openen
voor het verstand wanneer het kapot gaat,
als je overwinning even ongekend is
als ongelukkig, door louter verstrooidheid.
HOEWEL JE OPNIEUW DE LANDSCHAPPEN BEWONDERT
die ooit de bedding van je verwondering waren
herken je je alleen
in hen omdat de boom
daar, met wiens schaduw je versmolt,
blijft voortbestaan aan de kant van de weg
waarlangs jij bent voorbijgegaan en hij niet voorbijgaat.
Zelfs de beek blijft
het spoor van je ogen bewaren
ondanks het feit dat ze nu
alleen een herinnering op het water zien,
onmogelijk uit te diepen als vroeger.
Hoewel alles weggevlucht schijnt
van de natuur die jij verstond,
een zeker spoor klopt als een hart
achter ieder verslenst en kleurloos blad.
Je herkent je slechts
in de beschouwing van een eenzame boom,
diegene die op je eigen passen
bleef staan zonder je aan te kijken.
BESPAAR JE HET LEED, ER BESTAAT GEEN MANIER
waarop je de wereld overtuigt van je vlucht
naar gindse genietingen
waar je leegbloedde.
De winters volgen elkaar rusteloos op,
tekenen de eenzaamheid van zoveel uren
als wonden, leggen
hun handen op je gezwollen slapen.
Nu is er geen zachtheid voor meer nachten.
Dit doel dat je nooit hebt opgegeven
om je slapeloosheid vrij te houden
heeft zijn limieten reeds opgelost
in een voorbijgegaan genot
terwijl het je na de bittere ervaring
de nooit eindigende liefde ontzegt.
De winters verzachten
het koortsig landschap dat je omgeeft,
maar het volstaat niet
om uit de wereld je heengaan te verwijderen
naar het delirium waar je op sterven lag.
JE BLIJFT SLECHTS OVER
met de hoogmoedige schoonheid
van Mahler en van Brahms,
met de zoete uitputting van Richard Wagner
en enkele diepzinnige boeken
waarin het je nog lukt je te verbergen.
Je blijft alleen over met je leven,
onterfde in de hoogste graad,
terwijl alles rondom
licht wordt en voorbijvliegt
over de geografie van een aantal periodes
die aan zichzelf gelijk waren,
ver van de abstractie waar jij uitrust.
Na zonder kleerscheuren tot zoveel
vrijheid te zijn geraakt, hoe verklaar je
dat je blijft verder gaan met het opsluiten
van je woord in het vers.
EEN OPWELLING VAN LIEFDE
heeft haar winter nodig,
haar lange buurtschap met de dauw,
leidraad waarzonder ze nauwelijks ademhaalt
een eind voorbij de vermoeidheid.
Je hebt nog heimwee naar die afdruk
van zaterdagen, in de roze nevel
van hun avonden gehuld,
die je geringe aanwezigheid profileerden
op vijandige trottoirs
die nergens heen leidden,
zelfs niet naar de intieme spiegels
waar de gezichten van de mensen
waagden te komen,
minuscule taferelen
voor een slecht geïnterpreteerde geschiedenis.
De echo van de liefde
doet je winter aangroeien,
slaat zonder bekende voetstappen hoeken om
en blijft je verder weg dan de stilte
naar de oorzaak vragen.
ZIJ EN JIJ
Zelfs in het herinneren van zijn afscheidsfeestjes
was geen enkele man exact.
Innemend sierden ze zich met jouw lauweren
als ze hun komst aankondigden,
minuscule triomfators
zonder de moed te verliezen.
Nu komen ze dicht langs,
bekijken je verstolen
vanuit een album van onbruikbare foto's
als wilden ze wat zeggen in de trant
van een nutteloze monoloog.
Jij hebt ook gewonnen.
De wandeling, het plein, het prieel,
voor eens en voorgoed
ging je de hele weg terug
zodat ze je nooit hun wachttijd,
hoe onbepaald ook, konden verwijten.
Jij ook hebt het bereikt jezelf
te ontmoeten zonder hen.
Je deed het venster open. De dag ging klaren
boven alle eeuwen. Een distelvink
ging op de vensterbank zitten, op zoek
naar een geslaagde echo om die aan te heffen.
Het hart welde op, het lichaam zalfde zich
met de vroege bries. Langzamerhand
verschenen opnieuw al de taferelen
waarin hij wist op te treden, het voorspelbare
voor een afwezigheid wreed als de zijne.
En plotseling werd je gewaar:
de vlammen van zijn handen op je schouders,
het volmaakte plengoffer van de dauw
dat in jou overstroomde. Je omgaf hem
met adem van honing, reeds ademloos
na je voorkomen te hebben verzorgd.
Nooit was hij daar. De dag ging klaren boven
al het leed. Een paar trillermelodieën
slaagden erin om in je geheugen binnen
te dringen en uiteindelijk gaf je toe
dat je op hem aan het wachten was
zelfs voor je wist dat je op hem wachtte.
CUNA
Elke vlam leidt
naar klassieke luister
van over dakpannen
neerhangende sluiers,
wit in hun zijden gelaat.
Een mozaïek
van goden
versiert het oneindige,
daar waar gewichtloze
steentjes schuilgaan.
Elke zon gebeurt
zonder omweg, loopt uit
in hoofdgroeven,
keert het heilige om.
Iets in de trant van de hemel.
Gelijk een withete rivier.
ALAMEDA
Fleurige hoek in zijn nacht
van dekschilden,
onbarmhartig gehuil
dat zich heeft leren voeden
met een waanzinnige welsprekendheid.
De zoektocht kent geen hoop.
Het vinden evenmin.
Eeuwen en wachtrondes
gaan voorbij
naar beeld en traagheid
van wie nooit méér waren
dan een omgangsvorm. De nacht
is figuren aan het noemen
van dienst of baat,
ander belegen gerucht
tot aan de stem van de ochtend.
MEZQUITA
Mild, maanloopachtig
opgehouden in zijn vlucht
van inhalige kalk.
Een siddering,
de geheimhouding,
mijn wijze van gaan, de sterren.
Achter de ramen
herbegon de eenzaamheid
haar naam te zoeken
bij het oproepen van het ijle.
Met heersersneiging, saffier
in een klein juweel van rijp.
O nacht zonder terugkeer
vergun me je te beleven
op zoveel schoonheid.
Wandelen door de hemel.
OP TIJD OM EEN ANDER TE ZIJN
Van zoveel jeugd resten nauwelijks dagen,
een aantal kleuren van het landschap,
vele uren trein of die escapade
met iemand die zijn naam nooit noemen zal.
Was ik vroeger hier in je leven geweest,
je had nooit meer geweten waar je vluchtte,
maar wel hoe je door de wereld gaat met het plan
om de liefde te bereiken in de laatste nacht.
Met een geïndoctrineerde loszinnigheid
zoekt deze illusie zonder eind opnieuw
je zuivere jaren, ander lauw en luchtig
vlees in de zomer van je schemeringen.
Door zoveel volwassenheid hoor je nauw
de stap van enig ongelovig man,
zijn sleetse stem die nog beweert jou kruimels
van eigen aftandse geluk te geven.
Als je op tijd was geweest om een ander
te zijn, had je nooit de route gevonden,
maar wel zoveel levens als je verloren liet gaan
om liefde te bereiken tot de laatste dag.
*
Calle de la Guadaña, (letterlijk straat van de zeis heette vroeger zelfs Calle de la Muerte)
is een niet meer bestaande straat in Sevilla.
|
Terug naar Index
|